OBEZİTE VE METABOLİK SENDROM; ÖNLENEBİLEN TEHLİKE

Obezite vücut kitle indeksinin >%30’dan fazla olmasıdır. Vücut kitle indeksi çocuğun kilosunun boy uzunluğunun karesine bölünmesi ile hesaplanır. Örneğin çocuğunuzun boyu; 1,24 cm kilosu; 35 kg ise,

Vücut kitle indeksi=35 / 1,24 x 1,24 = 22,87 olarak bulunur.

Bu değer %25-30 arasında olur ise fazla kilolu olarak adlandırılır.

Persentil eğrilerinden de obezite değerlendirilebilir. Buna göre vücut kitle indeksi >%95’in üzerinde ise obezite olarak adlandırılır.

Obezite, çağımızın belki de en önemli sorunudur. Obezite oranları Türkiye’de 2016 yılında kadınlarda %23,9 iken erkeklerde bu oran %15,2’dir. Obezitenin nedenleri;

  • Fast food tarzı beslenmek
  • Bakkal ve marketteki hazır gıdaların aşırı tüketimi
  • Spor yapmamak
  • Bilgisayar ve play station alışkanlığı
  • Karbonhidrat ve şeker tüketimidir.

Obezite yaşam kalitesini ve süresini ciddi anlamda etkiler. Damar tıkanması olarak bilinen ateroskleroz için önemli bir risk faktörüdür. Obezite, hipertansiyon ve diyabet için de önemli bir risktir. Çocukluk çağında obez olanların çok yüksek bir bölümü erişkin dönemde de obez olarak yaşamlarına devam etmektedirler. Bu nedenle obezite çocukluk çağında mutlaka önlenmesi gereken ve tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır.

Metabolik sendrom 10-16 yaş arası çocuklarda; bel çapının 90. Persentil üzerinde olması ve aşağıdakilerden en az 2’sinin olması durumunda tanı konulur.

  • Trigliserid düzeyinin >150 mg/dl
  • HDL kolesterol; <40-50 mg/dl
  • Kan basıncının yüksek olması
  • Açlık kan şekerinin >100 mg/dl

Bu sendromu olan çocuklarda damar sertliğinin daha erken yaşta başladığı ve hızlı ilerlediği gösterilmiştir. Metabolik sendromun erken ölüm ile ilişkisi kanıtlanmıştır. Bu nedenle obezitesi özellikle bel çevresinin fazla olduğu abdominal tip obezitede mutlaka bu değerlere bakılmalıdır.

Obezite tedavi edilebilir bir hastalıktır. Başlangıçta obeziteye neden olabilecek hastalıklar açısından çeşitli tetkikler yapılmalıdır. Tedavide diyet ve yaşam şekli değişikliği esastır. Karbonhidrattan (pilav, makarna, hamur işi yemekler, beyaz ekmek, fast food tarzı yemekler) ve şekerden kesinlikle uzak durulmalıdır. Market gıdaları yasaklanmalıdır. Bol yeşil sebze teşvik edilmelidir. Spor kesinlikle yapılmalıdır. Günde 40 dk haftada 5 gün yürüyüş yapmak obezitesi olanlarda ciddi olumlu faydası vardır. Bu şekilde yürüyüş HDL kolesterolü (iyi kolesterol) yükseltir, trigliseridi düşürür. Bilgisayar ve play station oyunlar kısıtlanmalıdır. Ek hastalıklar varsa (hipertansiyon, lipid yüksekliği, şeker yüksekliği gibi) tedavi edilmelidir. Her hastada EKG çekilmelidir ve ekokardiyografik görüntüleme yapılmalıdır. İzlemde çocuk endokrinoloji ve diyetisyen ve gerekirse çocuk psikiyatri takipleri düzenli olarak yapılmalıdır. Nadiren eğer doktorunuz önerir ise ciddi obezitesi olan hastalarda tecrübeli merkezlerde uygulanabilen obezite cerrahisi de alternatif olarak düşünülmelidir.

Obezite tedavi edildiğinde;

  • Depresyon azalır.
  • Uyku apne (geceleri uyurken nefes alırken durma olayı) düzelir.
  • Damar tıkanıklığı riski azalır.
  • Hipertansiyon düzelir.
  • Kan kolesterol seviyeleri düşer.
  • Karaciğer yağlanması düzelir
  • Şeker hastalığı düzelir.
  • Metabolik sendrom düzelir.
  • Polikistik over sendromu iyileşir.
  • Çocuğun özgüveni artar ve toplumda kendini daha iyi ifade eder

ÇOCUĞUNUZDA OBEZİTE VAR İSE MUTLAKA ÇOCUK KARDİYOLOJİ, ÇOCUK ENDOKRİNOLOJİ BÖLÜMLERİNDEN VE DİYETİSYENDEN DESTEK ALMANIZ ÖNERİLİR. DÜZENLİ TAKİP ÖNEMLİDİR. UNUTMAYIN; OBEZİTE ÖNLENEBİLEN VE TEDAVİ EDİLEBİLEN BİR HASTALIKTIR.